GASLIGHTING NEDİR?
Gaslighting, bir kişinin başka bir kişinin kafasını karıştırmak, şüphe uyandırmak veya gerçekliği sorgulamaya zorlamak amacıyla manipüle ettiği bir psikolojik manipülasyon tekniğidir. Bu terim, 1944 yapımı “Gaslighting” adlı bir filmde kullanılan bir yönteme dayanmaktadır. Gaslighting, mağduru kendi aklını sorgulamaya ve duygusal olarak zayıflamaya iter.
GASLIGHTING NASIL YAPILIR?
Öncelikle belirtmek gerekirse sağlıklı bir iletişim veya ilişki modeli değildir. Bu tekniği kullanan insanlar genellikle karşısındaki kişiye kendini sorgulatır. Karşısındaki kişinin hissetmemesi için sürekli değil ara ara uygulanır. Hedef kişi şüpheye düşünce manipülasyonun dozu artırılmaya başlanır. Sonuç olarak hedef kişi savunma yapamayacak durumdayken manipüle etmek çok daha kolay yapılmış olur. Unutulmamalıdır ki gaslighting yapmak etik olmayan bir davranıştır ve başkalarının duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir.
UYGULAYAN KİŞİLER NASIL BİR TUTUM SERGİLER?
Gaslihting uygulayan kişiler ilk başlarda gayet sevecen ve uyumlu davranırlar. Hedef aldıkları kişiyi çok yükseklere çıkarır ve kendini çok değerli hissetmesini sağlarlar. Böylece hedef alınan kişi, bu kişiye karşı bir güven duygusu geliştirmeye başlar. İlerleyen zamanlarda herhangi bir olay olduğunda bu sevecen ve uyumlu kişilik yerini tam tersi davranışa bırakır. Gaslighting yapan kişide ileri süreçlerde mutlak otoritelik görülmeye başlar.
GASLIGHTING YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Gaslighting yapan kişiler genellikle aşağıdaki davranışları sergiler:
Yalan Söyleme: Gerçekleri çarpıtarak ve yalanlar söyleyerek mağdurun algısını değiştirmeye çalışırlar.
İnkar Etme: Mağduriyeti yaşayan kişinin hissettiklerini veya yaşadıklarını inkar ederek, gerçekleri göz ardı etmeye çalışırlar.
Kendi Hatalarını Başkalarına Atma: Sorumluluklarından kaçmak için kendi hatalarını mağdurun üzerine atmaya çalışırlar.
Mağdurun Güvenilirliğini Sorgulama: Mağduru sürekli olarak sorgularlar., böylece mağdurun kendi algısına ve gerçekliğine güvenmesini zorlaştırırlar.
Karışıklık Yaratma: Bilerek karmaşa yaratarak, mağdurun aklını karıştırmaya ve gerçekleri ayırt etmesini zorlaştırmaya çalışırlar.
Saldırganlık: Mağdura saldırarak, onu savunmasız hissettirerek kontrol altına almaya çalışırlar.
Karşıt İfade: Gaslighter, daha önce söylediklerini inkar edebilir veya çelişkili ifadeler kullanarak mağdurun kafasını karıştırabilir.
Toplumsal İzolasyon: Mağduru sosyal çevresinden izole ederek, mağdurun dış dünyayla bağını zayıflatarak kontrol sağlamaya çalışır.
MARUZ KALINDIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Gaslighting’e maruz kalındığını anlamak bazen zor olabilir, ancak şu işaretlere dikkat edebilirsiniz:
Sürekli İnkar ve Yalanlar: Karşı tarafın sürekli olarak gerçekleri inkar etmesi ve yalanlar söylemesi.
Kendi Gerçekliğinizden Şüphe Duyma: Sürekli olarak kendi hissettikleriniz, düşünceleriniz veya hatıralarınız hakkında şüphe duyma.
Sürekli Eleştiri: Sürekli olarak eleştirilme ve hatalarınızın abartılı bir şekilde vurgulanması.
Manipülasyon ve Kontrol: Karşı tarafın duygusal manipülasyon ve kontrol taktikleri kullanarak sizi yönlendirmeye çalışması.
Sürekli Değişen Hikayeler: Karşı tarafın olaylar hakkındaki hikayelerini sık sık değiştirmesi veya çelişkili ifadeler kullanması.
Duygusal Yorgunluk: Sürekli olarak duygusal olarak yıpranmışlık, yorgun veya güçsüz hissetme.
GASLIGHTING ÖRNEKLERİ
İnkar ve Yalanlar:
Örnek: “Sen hiç böyle bir şey söylemedin, sen yanlış anlıyorsun.”
Kendi Gerçekliğinizden Şüphe Duyma:
Örnek: “Sen her zaman böyle hissediyorsun, ama gerçekte durum böyle değil.”
Manipülasyon ve Kontrol:
Örnek: “Eğer beni gerçekten sevsen, bunu yapmazdın. Seni düzeltmeye çalışıyorum sadece.”
Sürekli Eleştiri:
Örnek: “Sen hiçbir şeyi doğru yapamıyorsun, sürekli hatalar yapıyorsun.”
Sürekli Değişen Hikayeler:
Örnek: “Dün gece seninle konuştuğumuzda, sen bana tamamen farklı şeyler söyledin.”
Sosyal İzolasyon:
Örnek: “Arkadaşların senin için gerçekten iyi değil. Onlar seni etkiliyor.”
Duygusal Yorgunluk:
Örnek: “Neden bu kadar duygusal davranıyorsun? Ben seni anlamıyorum.”
NASIL MÜCADELE EDİLİR?
Bilinçlenmek: Gaslighting’in ne olduğunu anlamak, manipülasyonun farkında olmak önemlidir. Bu, size karşı uygulanan manipülasyonları tanımanıza yardımcı olabilir.
Duygusal Destek: Güvendiğiniz bir arkadaşınıza, aile üyenize veya bir uzmana durumu anlatmak ve duygusal destek almak önemlidir.
Sınırlar Koymak: Kendi sınırlarınızı belirlemek ve bu sınırlara saygı gösterilmesini sağlamak önemlidir. Kabul etmediğiniz davranışları açıkça ifade etmek güçlendirici olabilir.
Kendi Gerçeğinize Güvenmek: Gaslighting sırasında kendi gerçeğinize güvenmek önemlidir. Manipülasyonun etkisi altında kalmadan önceki düşüncelerinizi ve hissettiklerinizi hatırlamaya çalışın.
Profesyonel Yardım Almak: Bir terapist veya danışmanla konuşmak, gaslighting ile başa çıkmak için etkili bir yol olabilir. Profesyonel destek, duygusal olarak güçlenmenize ve sağlıklı kararlar almanıza yardımcı olabilir.
İyi Bir Destek Sistemi Oluşturmak: Güçlü bir destek ağı oluşturmak, gaslighting’e karşı direnç sağlayabilir. Güvendiğiniz insanlarla bağlantı kurmak ve duygusal destek almak önemlidir.
- Unutmayın ki gaslighting ile başa çıkmak zorlu olabilir, ancak destek almak ve kendi sağlığınıza odaklanmak önemlidir.
